Column | The Age of Boundaries

Over identiteit, afzondering en de sociale verbeelding

Iedereen die mij persoonlijk goed kent weet dat ik geen al te lekkere zomer heb gehad.
Toch heeft NiN, het project waarin ik onderzoek wat isolatie en verbinding met elkaar doen, me geholpen om dieper na te denken over waar het precies zit.
Die dunne lijn tussen grenzen bewaken en verbinding verliezen.

We leven in een tijd waarin gekrenktheid de toon zet.
Je wordt pas gezien als je iets bent kwijtgeraakt.
Criminoloog Hans Boutellier noemt dat het wereldkampioenschap slachtofferschap: je moet verliezen om te winnen. In Het nieuwe Westen beschrijft hij hoe de sociale verbeelding, het vermogen om jezelf en de ander samen in één verhaal te zien, langzaam afbrokkelt.

In plaats van een gedeeld “wij” bestaan er talloze “ikken”, elk met een eigen recht op aandacht.
Boutellier stelt dat de vraag wie we zijn steeds luider klinkt, maar zelden samen wordt beantwoord.
En dat raakt aan iets wat veel subtieler speelt in ons dagelijks leven: hoe we met elkaar omgaan, met vrienden, geliefden, collega’s.

Op Instagram maakte Edo Lio onlangs een post die precies daarover ging.
Are boundaries ruining modern friendships?
Een reeks beelden van tafels, nachten, mensen die lachen, eten, luisteren.
Gewone momenten, met teksten die blijven hangen.
You can be healing and still show up.
Everyone wants a village, but who’s willing to be part of one?

Het raakt aan dezelfde spanning als bij Boutellier.
We leven in een tijd van grenzeloze communicatie, maar trekken steeds meer persoonlijke grenzen.
We beschermen onze rust, onze energie, onze tijd, en vergeten dat verbinding niet groeit binnen grenzen, maar ertussen.
We weten hoe we moeten verdwijnen met een reden — burn-out, overstimulatie, self-care — maar niet altijd hoe we moeten terugkeren.

In NiN probeer ik dat gevoel te vangen in beweging.
Het moment waarop twee lichamen elkaar naderen maar niet durven aanraken.
De dans van autonomie en aanwezigheid.
De digitale echo van nabijheid die ooit tastbaar was.
Boutellier schrijft dat de rechtsstaat ooit de plek was waar vreemden elkaar konden ontmoeten als gelijken.
Misschien zoeken wij nu naar een digitale variant daarvan.
Een ruimte waar empathie nog mogelijk is voordat algoritmen de verbeelding overnemen.

Toch is Boutellier niet pessimistisch.
Hij spreekt over een emergente moraal, een nieuw moreel besef dat langzaam ontstaat wanneer mensen elkaar weer opzoeken ondanks verschillen.
Die gedachte troost me.
Want ook online ontstaan gemeenschappen.
Niet van steen, maar van stemmen.
Niet van wetten, maar van zorg.
Een DM, een gedeeld gebaar, een blik in de camera die even echt lijkt.

Misschien is dat het begin van een nieuw Westen.
Niet gebaseerd op slachtofferschap of afgrenzing, maar op het vermogen om aanwezig te blijven.
Zelfs als het niet uitkomt.

*